Ahşap Yüzeyin Boyanması

Boyama, ahşabı korumak için kullanılan en yaygın yöntemdir.

Boyadan önce ahşap hava kurusu halinde olmalıdır. Kuru bir ahşap üzerindeki boya hem su emmeyi hem de mantar sporlarının ahşaba girmesini önler. Ancak ıslak bir ahşap boyanırsa, ahşabın kurumasını engeller ve mantarların gelişmesine uygun bir ortam hazırlar, üremeyi ve çürümeyi hızlandırır.

Daha önce mantarlar tarafından enfekte edilmemiş olmalıdır.

Yüzey koruyucu tabaka ahşabın nefes almasını önlememelidir.

Yeterli kalınlıkta ve homojenlikte sürülmeleri ve zaman zaman yenilenmeleri gerekir. Düzenli aralıklarla boyama önemli bir bakım ve koruma işlemidir. İngiltere ve İskandinavya’daki yapılar, geleneksel olarak her 5 yılda bir boyanır.

Lateks Boyalar

Bir dış yüzey eskiden yağlı boya ile boyandıysa iyi cins bir yağlı boya ile tekrar boyanabilir. Lateks yerine yağlı boya tavsiye edilmesinin nedeni, lateksin yağlı boya üzerine uyum göstermemesidir. Çünkü yağlı boya zamanla sertleşmeye devam eder. Lateks boya ise kururken daha çok büzülür ve alttaki boyayı yerinden sökebilir.

Boya Sökme

Tarihi yapılarda, çok gerekli olmadıkça boya sökümü yapılmaması uygun olur. Eğer bezir yağlı boya astar olarak sürülmüşse, yüzeye çok iyi yapışmış olacağından çıkarılmamalıdır. Boya söküleceğinde, mevcut yöntemler içinde ahşaba en zararlı olanı seçmek gerekir. Ayrıca seçilen yöntem ahşabı tahrip etmemeli, gerektiğinde boyayı kat kat çıkararak alt kattaki orijinal boyayı korumalı ve uygulamayı yapan kişilerin sağlına zarar verilmemelidir.

Boya sökümü üç şekilde yapılabilir:

1-Kazıma ve Zımparalama: Sökme işleminde önce bir spatula veya boya kazıyıcı kullanarak boyanın sökülmesine çalışılır. Kazıma işleminden sonra zımparalama başlar.

2-Isı Yöntemi: Isı uygulayarak boyayı yumuşatan sonra kazıyarak ve ardından zımparalayarak boya sökülebilir. Eğer boya ahşaba kadar tümüyle sökülecekse bu yöntemin kullanımı uygundur. Önerilen aletler; özel elektrikli ütü, elektrikli sıcak hava tabancası gibi aletler önerilir. Kullanımı sakıncalı olan aletler ise; primus lambası, bütan gazı, alev lambası gibi.

3-Kimyasal Yöntemler: Kimyasal sökücüler sürüp boyayı yumuşattıktan sonra kazıyıp zımparalayarak uygulanılır. Özellikle çok ince ve girintili çıkıntılı süslememeler, ısı yöntemiyle tümü çıkarılamayan bölgeler ısının erişemediği yarık ve çatlaklar, ısı yüksekliğinden çatlayıp kırılabilecek pencere kayıtları ve vernikler üzerinde yararlı olur. Önerilen yöntemler; solvent esaslı sökücüler, kostik sökücüler gibi yöntemler kullanılır.

Ahşap bir yüzeye nefes alan boya uygulama yöntemi

Nefes alan boya, çok ince gözenekli bir boya olup suyu iticidir, ancak ahşabın nefes almasını (içindeki suyu dışarı atmasını) engellemez. Herhangi bir nedenle ahşap içine giren su eğer ahşabın rutubetini mantarların üreyebileceği bir düzeye çıkarsa mantar tahribatı başlar. Ayrıca su ile genişleyen ahşap boyayı çatlatır ve döker.

Dayanıklılığı 5-7 yıldır. Ayrıca 4 yılda bir, bir kat sürülmesi önerilmektedir. Yarı opak, tam opak ve saydam (vernik) tipleri vardır. Su veya solvent esaslı olabilirler. Solmaz ve elastiktirler.

* Yrd. Doç. Dr. Osman Ünal Teknik Notlarından Alıntıdır…